Werkbezoek Tweede Kamerlid Keklik Yucel: interessant Enschede

Door Dick Buursink, ombudsteam PvdA Enschede

Op maandag 2 maart was Tweede Kamerlid Keklik Yucel op werkbezoek in Enschede. Zij was hier onder meer om informatie op te halen over effecten van toenemende armoede en hoe daar op geanticipeerd wordt door woningcorporaties.

Voorkomen huisuitzettingen
Bij corporatie Domijn hebben ze als uitgangspunt dat door snel en intensief communiceren over betalingsachterstanden, huurders optimaal geholpen worden. Al na 3 dagen gaat het eerste signaal richting huurders die hun normale betaaldag hebben overgeslagen. Na 6 dagen opnieuw en na 9 dagen wordt een bezoek gebracht of een telefoontje gepleegd.

Problemen bespreekbaar maken en helpen als dat gewenst is om de zaak beheersbaar te houden. Samen met de gemeente en zo nodig andere instanties. Desondanks toch nog bijna 250 echte probleemgevallen, waarvan uiteindelijk zo’n 140 zaken bij de rechter om het huurcontract te ontbinden. In een kleine 30 gevallen leidde dat tot ontruiming door een deurwaarder. Armoedebeleid van de gemeente via bijzondere bijstand wordt in een aantal gevallen ingezet en in zo’n 30 gevallen hebben de huurders de woning al verlaten.

Opvallend vond Keklik de betrokkenheid van de medewerkers van Domijn bij hun huurders. Alles wordt uit de kast gehaald om te voorkomen dat een onoplosbaar probleem ontstaat. Als op de schaal van Enschede zo’n 400 echte probleemgevallen aan de orde zijn bij de 3 corporaties (Enschede is 1% van Nederland), dan gaat het landelijk mogelijk om zo’n 40.000 echte problemen.

De ellende die dat betekent is wel iets om bij stil te staan, hoewel natuurlijk lang al die gevallen niet leiden tot daadwerkelijk ontbinding van de huurovereenkomst.

Keklik vond de informatie zeer interessant en heeft het allemaal meegenomen naar Den Haag. De PvdA in de Tweede Kamer pleit voor een zorgplicht op lokaal niveau.

Stapeling maatregelen inkomenssfeer
Met het PvdA Ombudsteam Enschede sprak zij vervolgens over het manifest vanuit de 3 steden in Twente. In dat manifest wordt gewaarschuwd voor de stapeling van effecten van alle op zichzelf staande maatregelen in de inkomenssfeer.

Een simpele belastingverhoging op vakantiegeld van 42 naar 52% betekent voor mensen met lage inkomens gewoon een tegenvaller. Dat levert in combinatie met een huurverhoging van mogelijk 4%, een hogere bijdrage eigen risico ziektekosten, om maar wat zaken te noemen, geen mooi beeld op.

Als gekeken wordt naar de uitwerking van zaken, dan zal de PvdA simpelweg zeer actief deze effecten moeten volgen en zo nodig bijsturen. Middeninkomens dreigen teveel op hun bordje te krijgen.

Gevolgen decentralisatie zorg
Ook de decentralisatie van de zorg kwam aan de orde. Bij dat gesprek was ook de gemeenteraadsfractie aanwezig.

Het Rijk decentraliseert via de WMO zorgtaken naar gemeenten. Dit omdat gemeenten (dicht op mensen) meer maatwerk zeggen te kunnen leveren. Het is merkwaardig dat delen van die taak met een budget, maar zonder heldere afspraken worden doorgeschoven naar zorgleveranciers. Zorgleveranciers die in Enschede dan op eigen houtje zelf nog een reservering plegen op de toch al gekorte beperkte budgetten van nog eens 20%. Niet goed vastgelegd blijkbaar in het bestek en de contracten?

Dat moet worden opgevangen door korting op uren huishoudelijke hulp en ook nog op een niet transparante manier. Het verbaast ons dat de verwachting dat gemiddeld minder dan een half uur gekort zou moeten worden, gegeven het gemeentelijke budget, sommige zorgaanbieders gemiddeld 3 tot 4 keer zoveel korten.

Naar eigen zeggen vanwege de onzekerheid over de uitkomsten van de gesprekken met cliënten en de daaruit voortvloeiende toewijzing van uren, maar wij denken ook dat de overhead van een aantal instellingen aan banden gelegd had moeten worden. Aanbesteden is een vak en een goed bestek vraagt kennis.

Toezeggingen waarmaken
De persoonlijke gesprekken (al dan niet aan de keukentafel) zijn te vaak (nog) niet gevoerd. Daardoor geen behandelplan en geen formele beschikking op papier waartegen bezwaar gemaakt kan worden, en dus geen onafhankelijke beoordeling.

Het contract van de gemeente met de leverancier van huishoudelijke hulp bevat slechts subjectieve criteria, zoals zorgen voor een “schoon huis”. Het aantal uren huishoudelijke hulp wordt op basis van globaal inschatten van vierkante meters in de praktijk vaak met de helft verminderd.

Betrokken, vaak niet echt zelfredzame mensen ervaren onmacht. Bellen naar de gemeente en komen bij het zorgloket. Het zorgloket van de gemeente verwijst dan naar de zorgleverancier waarmee de gemeente Enschede het, vanuit haar verantwoordelijkheid, lelijk laat afweten. Blijft de gang naar de Klachtencommissaris, die ook geen instrumentarium heeft om het gemeentelijk falen echt aan te pakken

Dat sommige Zorgleveranciers ten einde raad zelf overwegen om de keukentafelgesprekken te voeren, kan echt niet. De financiële belangen van de zorgaanbieders zitten dan de belangen van de cliënten en de gemeente in de weg.

Als relatieve buitenstaanders verbaast het ons dat de gemeenten en de VNG, die stoer meldden dat zij dit beter en goedkoper konden, met meer maatwerk, alleen kans zien in korte tijd zoveel onzekerheid te organiseren.

B&W en de meerderheid in de gemeenteraad laten het gebeuren en dat is politiek verwijtbaar. Wethouders zijn om minder aan de paal genageld.

Burgers moeten kunnen rekenen op een betrouwbare overheid en transparante besluitvorming waartegen ook nog bezwaar en beroep mogelijk is. Wij mogen er van uit gaan dat gemeenten hun toezeggingen aan het Rijk waar maken dat zij het efficiënter en op hetzelfde niveau kunnen organiseren. Met betrokkenheid van de gemeenteraad die verantwoordelijk is.