Bijeenkomst arbeidsmarkt: stof voor nadenken en politieke actie

Wij zijn de Partij van de Arbeid, met nadruk op arbeid. Als sociaaldemocraten vechten we altijd voor banen, voor betere werkomstandigheden en tegenwoordig ook voor een duurzame economie. De economie verandert en daarmee ook de arbeidsmarkt. De ontwikkelingen gaan in een rap tempo. De vraag is nu: voor wie is er nog goed werk in een snel veranderende arbeidsmarkt?

Deze vraag stond vrijdag 4 november centraal op een drukbezochte openbare themabijeenkomst van de PvdA Enschede. Diverse sprekers belichtten het onderwerp vanuit hun eigen kennis en ervaring. De presentatie was in handen van Bert Otten, o.a. oud wethouder sociale zaken van Hengelo en oud vicevoorzitter landelijk PvdA-bestuur.

Duco Bannink, sociaal wetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam, schetste het beeld van wat hij noemt “het verdwijnende midden”. Producten worden bedacht en ontwikkeld door hoger opgeleiden en gemaakt in landen als China, waar de lonen een stuk lager zijn dan bij ons. Dat technische maakwerk wordt in onze samenleving geleverd door mensen met een mbo-opleiding.
Door verplaatsing van banen van dit middensegment naar lagelonenlanden ontstaat hier werkloosheid met als gevaar dat deze mensen wegzakken naar de “onderkant van de arbeidsmarkt”.
Het is lastig hierin een kentering te realiseren. Het komt er volgens Duco op neer dat mensen zich moeten blijven (bij)scholen. Voor Enschede en Twente is het zeer belangrijk om een grote publieke sector te houden met een hoogwaardig ziekenhuis, de Universiteit Twente en de Saxion Hogeschool.

Enschede in de eeuw van de stad
Edwin v/d Wiel, stadsgeograaf kennispunt Regio Twente, gaf een interessante analyse van diverse ontwikkelingen en trends in dit gebied. Hij noemde dit “de eeuw van de stad” met Enschede als de grote trekker voor de regio Twente. Enschede groeit, met meer ouderen maar ook met meer vooral jonge vrouwen. Een aantrekkelijk woonklimaat trekt mensen aan en dat zorgt weer voor banen.
Of zoals Edwin dat zegt: werk volgt wonen. In dat opzicht doet Enschede het beter dan Hengelo en Almelo. De banengroei zit vooral in de ICT, horeca, vrijetijdsector en brede dienstensector. Enschede is de regionaal economische motor en de gemeente zou zich hierop beter kunnen profileren.

John v/d Vegt, voorzitter van het ROC Twente, hamerde op het belang van de techniek. Die is en blijft volgens hem hard nodig voor de groei van de Twentse economie en van banen. Doorlopende scholing van mensen is daarbij onmisbaar. Soms moet daar wel voor geïmproviseerd worden.
John vertelde dat in Twente behoefte is aan zogenoemde instrumentenmakers. Dat zijn goedopgeleide mbo-ers die helaas niet terecht kunnen in Twente voor hun opleiding maar moeten uitwijken naar Leiden. Dat kost geld. Nu zorgen bedrijven die vacatures hebben voor instrumentenmakers, dat deze jongeren hun vakopleiding kunnen volgen in Leiden. John had ook nog een nieuwtje: het ROC Twente wil een nieuwe centrale locatie in Enschede.

Jongeren werken zonder salaris
Kristina v/d Molen, vicevoorzitter FNV Jong, bezoekt vaak bedrijven om daar met jongeren te spreken over hun werkervaringen. Zij constateert een zorglijke ontwikkeling onder bepaalde hoogopgeleide jongeren die werken zonder salaris. Deze jongeren hebben in ondernemingen een soort stageplek waar ze produceren, maar daar geen cent voor krijgen. Deze onwenselijke situatie kan wel 2 tot 5 jaar duren voordat ze wel een betaalde baan vinden. Veel van deze jongeren zijn psycholoog, marketing/communicatiespecialist, kunstenaar of architect. FNV Jong pleit er voor om de instroom van studies op deze gebieden te beperken “om niet op te leiden voor werkloosheid of voor werk zonder salaris”.

John Kerstens, PvdA Tweede Kamerlid en woordvoerder arbeidsmarkt, zei blij te zijn dat de economie in Nederland aantrekt en dat het aantal banen in ons land stijgt. Dat zijn er zo’n 10 miljoen op dit moment. Hij maakt zich zorgen over de tweedeling in de samenleving en op de arbeidsmarkt. Een tweedeling tussen jong en oud en tussen hoger- en lager opgeleiden. De onzekerheid neemt toe als banen op de tocht komen te staan. Werknemers worden dan vaak tegen elkaar opgezet omdat ze met elkaar concurreren om betaald werk. Dan krijg je een “race to the bottom”.

John is te spreken over het concept-PvdA-verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamer. Positief vind hij o.m. de opzet voor een regionale arbeidsmarkt en economie. De centrale overheid zal dit, als het aan de PvdA ligt, decentraliseren op regionaal niveau via provincies en gemeenten. Hij ondersteunt ook het idee dat actieve overheden meer investeren in de industrie. Verder ziet hij mogelijkheden in de zogenoemde circulaire economie (afval is grondstof, etc.) ook als het om nieuwe banen gaat. Hoe dan ook, moet naar de mening van John Kerstens gestreefd worden naar betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt.

Versterken zelfbeeld bij werkzoekenden
Willem v/d Vlucht, directeur van de Stichting Brug naar Werk, vertelde uit eigen ervaring hoe het is om mensen met grote afstand tot de arbeidsmarkt aan een betaalde baan te helpen. Zijn uitgangspunt is dat iedereen talenten heeft die men in een baan goed kan gebruiken. Zijn organisatie werkt aan het versterken van zelfbeeld van werkzoekenden, maar heeft ook aandacht voor leefwijzen, voeding, enz. Zo stoomt hij mensen klaar voor de arbeidsmarkt, voor betaalde banen. De stichting begeleidt niet alleen jongeren naar werk. Ook ouder werkzoekenden (50+) krijgen kansen.

Alle sprekers gingen met elkaar en met het talrijke publiek flink in discussie. Dat leverde een levendig debat op. Belangrijk was de verdieping van dit thema, met veel informatie, nieuwe inzichten en ook inspiratie. Veel stof tot nadenken en voor politieke actie door de Partij van de Arbeid.