Wij zijn ook het Volk

Column

Het zijn bijzondere tijden in onze wereld. Sommige kranten maken al de vergelijking met de dertiger jaren van de vorige eeuw. In Enschede koos in 1935 11,5% van de kiezers voor een stem op de NSB. Veel arbeiders die door werkloosheid en armoede geteisterd werden in ‘de Grote crisis’ vielen voor het perspectief in Duitsland, waar Hitler voor werk en ‘zelfrespect’ zorgde. Landelijk was het percentage overigens 7.9% voor de NSB .

In 1937 bij de verkiezingen voor de 2^e Kamer viel het percentage terug naar 5.1% om in 1939 bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten weer op te lopen naar 11.3%. Ook in dat jaar was de werkgelegenheid in de textiel terug gevallen na een paar jaren met sterke groei.

Kort door de bocht geformuleerd kan je zeggen dat Enschede deels koos vanuit ontevredenheid en angst voor de toekomst. ‘Laten we het maar eens proberen met een sterke man die een andere betere wereld voorspiegeld’?  Letterlijk ver van ons verwijderd. Niet in onze directe omgeving.

Bijna nooit kiezen we bij een sportvereniging, een oudercommissie, een wijkraad of andere club waar we lid van zijn, bewust een bestuurslid die altijd provoceert. Iemand die een rancuneuze ruziemaker is, groepen leden beledigd of liegt of de waarheid verdraaid. Iemand die degene die hem/haar niet openlijk steunt wegzet als vijand van onze club die er uit gegooid moet worden!

Vanuit historisch perspectief is het interessant wat nu weer gebeurt. De onvrede van een deel van de textielarbeiders in Enschede vertaalde zich in stemmen op de partij die een ‘sterke man’ naar voren schoof. In de VS heeft de nieuw gekozen president Trump vooral ingezet op het bestrijden van bestaande instituties. Het zwart maken van de pers die niet onafhankelijk zou zijn. De rechterlijke macht die de kandidaat van de democraten niet wilde vervolgen. Mensen scandeerden op bijeenkomsten de leus dat ze opgesloten moest worden. Het ‘volk’ als rechter!

In Engeland neemt het onafhankelijke hooggerechtshof de democratie serieus en spreekt uit dat het parlement toch echt nog een beslissing van de regering rond het Brexit referendum moet goedkeuren. Daar durft een krant te schrijven dat deze rechters ‘vijanden van het volk’ zijn.  Dat gebeurde in het Derde Rijk ook met iedereen die over zaken anders dacht dan de Nationaal Socialisten.
In Turkije zien we dat de rechtsstaat onder druk staat, nadat iedereen die niet voor de huidige president is en dat uitspreekt als ‘couppleger wordt ontslagen. In Rusland idem, wie niet voor Poetin is wordt als de vijand weggezet, betaald door de vijandige wereld buiten Rusland. Ook in ons land stelt het enige lid van de PVV dat “het Nederlandse Volk’  zal winnen en zich zal herinneren wie aan de goede kant van de geschiedenis stond. Nogal een dreigende opmerking.

We beleven nu dat onze rechtsstaat ter discussie wordt gesteld en daarmee feitelijk de bijl aan de fundamenten van onze democratie wordt gelegd. Ik ben van een generatie die heeft geleerd dat juist de zwaksten en minst geletterden in de wereld de bescherming van de rechtsstaat nodig hebben. De slimmeriken en rijken redden zichzelf meestal wel. Terwijl mensen intuïtief weten dat je in je eigen clubje rancuneuze ruziemakers op afstand moet houden kiezen ze dit soort mensen als politiek leiders?

We moeten dit deel van de geschiedenis zichtbaar maken om onze kernwaarden te beschermen. Wij zijn ook het Volk.