Op 24 oktober 2024 organiseerde de PvdA een bijeenkomst over marktwerking in de zorg. Een actueel en belangrijk thema. Hieronder vindt u een samenvatting van deze middag, een volledig verslag van de bijeenkomst vindt u hier.
Achtergrond
De bijeenkomst op 24 oktober 2024, georganiseerd door de PvdA-afdelingen in Twente, had als
centrale vraag: Kunnen we terug naar het ziekenfonds? De discussie richtte zich op de toegankelijkheid, betaalbaarheid en solidariteit van de gezondheidszorg. De aanleiding was de groeiende zorgkosten, de negatieve gevolgen van marktwerking en de vraag hoe een systeem kan bijdragen aan preventieve zorg en gelijkheid.
De avond vond plaats in Kulturhus De Bijenkorf in Borne en werd bijgewoond door panelleden, waaronder experts uit verschillende disciplines:
- Wouter Bos (Menzis)
- Pim Assendelft (hoogleraar Preventie in de Zorg),
- Ben Kokkeler (lector Digitalisering en Veiligheid), Betsy Wormgoor (wethouder Berkelland),
- Denise Bosma (ervaringsdeskundige)
- Frank Diepenmaat (onderzoeker lectoraat Weerbare Democratie).
Problemen in het huidige zorgstelsel
1. Marktwerking:
• Sinds de invoering van het huidige zorgsysteem in 2006 zijn ongelijkheid en fraude toegenomen.
• Zorgverzekeraars besteden middelen aan marketing en reclame, wat ten koste gaat van zorgverlening.
• Private equity heeft commerciële belangen naar voren gebracht, wat schadelijk is voor de zorgkwaliteit.
• Administratieve lastendruk frustreert zorgverleners en belemmert de zorg.
2. Toegankelijkheid en solidariteit:
• Veel mensen vermijden zorg vanwege hoge premies of eigen risico’s.
• Sociale ongelijkheid wordt versterkt doordat hoogopgeleide en gezonde mensen vaker toegang hebben tot zorg.
3. Personeelstekort:
• Tegen 2030 wordt een tekort van 200.000 zorgmedewerkers verwacht. Innovaties zoals robotica en AI worden als mogelijke oplossingen genoemd.
4. Preventie onderbenut:
• Het huidige stelsel stimuleert preventie onvoldoende, omdat zorgverzekeraars vooral korte termijn doelen nastreven.
• Investeringen in preventieve zorg kosten veel, zonder directe voordelen op korte termijn.
Discussiepunten
1. Ziekenfonds vs. huidige systeem:
• Een terugkeer naar het ziekenfonds werd door sommigen als nostalgisch omschreven. Problemen zoals ongelijkheid bij de inkomensgrens zijn een historische realiteit.
• Er werd gepleit voor een model met één zorgverzekeraar per regio (preferente verzekeraar) om innovatie en samenwerking te bevorderen.
2. Preventie als speerpunt:
• Panelleden benadrukten dat preventie vóór problemen cruciaal is, maar vaak moeilijk te bewijzen en te financieren is.
• Gemeenten kunnen meer investeren in preventie en herstelgerichte ondersteuning, zoals sportprogramma’s of wijkinterventies.
3. Rol van technologie:
• Innovaties zoals AI en robotica werden genoemd als oplossing voor het tekort aan zorgpersoneel en administratieve lastendruk.
4. Zorgkosten beheersen:
• Door leefstijlverbetering is een kostenreductie van 20-25% haalbaar. Roken en overgewicht zijn nog steeds belangrijke factoren in stijgende zorgkosten.
5. Solidariteit onder druk:
• Er is al een grote geldstroom van hoog- naar laagopgeleiden in de zorg. Bekendmaking hiervan kan de solidariteit ondermijnen.
• Verschillen in wachttijden tussen reguliere zorg en privéklinieken zorgen voor ongelijkheid.
6. Regionale aanpak:
• Het panel bepleitte een integrale regionale aanpak waarin zorgverzekeraars, gemeenten en andere partijen samenwerken. Dit kan de versnippering en inefficiëntie verminderen.
Aanbevelingen voor overheden
1. Landelijke politiek:
• Maak budgetoverheveling mogelijk tussen compartimenten (zoals Wmo en Jeugdwet).
• Verminder administratieve lasten en bevorder preventie-infrastructuur.
• Overweeg inkomensafhankelijke premies om ongelijkheid te verminderen.
2. Regionaal beleid:
• Stimuleer samenwerking tussen zorgverzekeraars en aanbieders op regionaal niveau.
Een preferente zorgverzekeraar per regio kan helpen bij het stroomlijnen van innovatie
en preventie.
3. Gemeentelijke actie:
• Investeer in preventie-infrastructuur zoals sport- en leefstijlprogramma’s.
• Gebruik regelruimte om herstelgerichte zorg te bieden, zoals ondersteuning bij eenzaamheid of fysieke beperkingen.
Conclusies en toekomstvisie
De thema-avond bracht een levendige discussie op gang over de richting van de Nederlandse
gezondheidszorg. De aanwezigen waren het erover eens dat fundamentele hervormingen nodig zijn,
met nadruk op:
• Preventie als kern van beleid.
• Meer solidariteit en toegankelijkheid.
• Vermindering van marktwerking en versterking van regionale samenwerking.
Hoewel er geen consensus was over de terugkeer naar een ziekenfonds, werd duidelijk dat de huidige
situatie onvoldoende is en dat hervormingen nodig zijn om een rechtvaardig en duurzaam zorgsysteem
te waarborgen.
| Dick Slettenhaar voorzitter PvdA Borne |
en | Henry Workel voorzitter PvdA Enschede |
