Onze inzet voor de Zomernota van 2021

Voor ons is dit het moment dat we even stilstaan en ons afvragen: ’Hoe gaat het met de stad en onze inwoners? Zijn we op de juiste koers?’ Corona speelt onmiskenbaar een hoofdrol in die reflectie. Wie had vorig jaar gedacht dat wij nu al een vaccin zouden hebben? Zijn we daarmee echt op weg naar de uitgang of zitten we in een pauze? En wat zijn de lange-termijn-effecten van deze crisis op ónze stad? Om op deze vragen antwoord te krijgen, dienden wij vorig jaar de motie ‘Enschede sterker uit de corona crisis’ in. Het was voor ons essentieel om inzicht te krijgen in de aard en omvang van de lange termijn effecten voor onze inwoners.

We zien dat het college aan de slag is gegaan met de opdracht uit de motie. We denken nu te kunnen zien dat er geen bijzondere opgaven bij zijn gekomen, maar dat onze bestaande opgaven wel groter zijn geworden. Het college benoemt terecht dat Enschede de afgelopen jaren weinig heeft kunnen investeren in de kwaliteit én de groei van de stad en dat we daarmee ‘achterlopen’ op de rest van het land. Wij waren als stad te veel aan het overleven en aan het rondkomen met ons te krappe inkomen.

Ook de recente ontwikkelingen vanuit het Rijk tekenen onze gesprekken en deze zomernota. Eindelijk neemt het Rijk de gemeenten serieus. Eindelijk komt er geld dat toekomt aan onze stad. Eindelijk kunnen wij met meer perspectief naar de toekomst kijken.

Hierdoor kan het college zelfs een zeer ruime investeringsagenda voorstellen met miljoenen. Deze uitvoeringsagenda is ontzettend mooi en als we kijken naar de rest van het land mogen wij blij zijn met deze positieve mogelijkheden.

Volgens het college “vormt de investeringsagenda de schakel tussen onze strategische opgaven en de concrete projecten die we daarvoor uitvoeren’. Maar, wij moeten eerlijk zijn, wij zijn teleurgesteld dat in de voorgestelde investeringsagenda vrijwel geen enkele sociale strategische opgave terug te vinden is. Waarom doen we dat niet? Dit is toch net zo goed een meerderjarige investering voor de stad? Eentje die zich ruimschoots terugverdient, want elke euro investering op dit onderwerp betaalt zich dubbel en dwars terug.

Verdeeldheid  

Al bijna 1,5 jaar werkt de corona crisis als een vergrootglas. Het laat ons zien dat de bestaande verschillen in de samenleving nog groter zijn geworden. De ongelijkheid groeit. De rijkdom aan de top zwelt aan, terwijl anderen in de knel komen. Voor veel Enschedeërs voelt het leven als een stoelendans, met structureel te weinig stoelen. Mensen vallen af en komen er niet meer in. Het is aan ons om dit niet te accepteren en extra stoelen aan te schuiven.

Wij zien mensen om ons heen worstelen met dingen die normaal zouden moeten zijn: een betaalbaar huis in de stad waar je werkt, een salaris dat zekerheid geeft, liefdevolle zorg als je dat nodig hebt en onderwijs waar je mee vooruit kunt. Er is een tweedeling gaande in plaats van spreiding van inkomen, kennis en macht, zoals Den Uyl voorstond. Alsof het ons is overkomen, het is bewust beleid. Laten wij er in Enschede alles aan doen om die ongelijkheid niet groter te laten worden.

Wonen

Ongelijkheid niet groter laten worden begint met ervoor te zorgen dat iedereen in onze stad zonder zorgen fatsoenlijk en betaalbaar kan wonen. De cijfers laten echter zien dat de uitwassen uit de randstad de trein hebben genomen naar Enschede. Er zijn grote tekorten aan woningen voor starters en middeninkomens, aan betaalbare huur- en koopwoningen en aan kamers voor studenten, maar ook aan woonvormen voor ouderen. En ondanks dat wij altijd kritisch zijn (en blijven) zijn we blij met de uitgesproken ambitie van bijna 10.000 woningen erbij in de komende 10 jaar. Let hierbij wel op het behoud van onze cultuur historische panden. Wij hebben een motie ingediend om die panden en wijken beter te beschermen in de bestemmingsplannen die gaan komen. (Deze motie heeft een meerderheid gekregen in de gemeenteraad.)

Voorkom ook dat beleggers onze stad overnemen, huizen zijn om in te wonen en niemand heeft 10 huizen nodig. Daarom moeten we er alles aan doen om de huizen die wij hebben en nog gaan bouwen te beschermen. Daarnaast zullen wij elk plan uit de investeringsagenda kritisch toetsen op betaalbaarheid. Onze stad vraagt om volkshuisvesting waar iedereen, ook als je alleen bent, een huis kan vinden en van je eigen huis een thuis kan maken. Wees creatief en doortastend, zorg ook voor de juiste doorstroming en leer van andere steden. Zaanstad maakt het nu bijvoorbeeld mogelijk dat 65-plussers in een eengezinswoning kunnen ruilen van huis. Wij snakken naar dit soort creatieve oplossingen.

Maar laat dat thuis nu nog steeds een onbereikbare droom zijn voor een grote groep inwoners, die op de wachtlijst staan voor beschermd wonen of die nu dak- thuisloos zijn. Bijna 150 mensen wachten al jaren op een eigen thuis en zitten dagelijks in onzekerheid. Die onzekerheid doet niemand goed. Omdat wij er al jaren over praten maar de aantallen niet significant verminderen, is het tijd voor actie. Daarom hebben we samen met GroenLinks een motie ingediend waarin we de wethouder de opdracht geven vaart te maken met het bieden van geschikte woonmogelijkheden voor al deze inwoners die vandaag de dag geen thuis hebben. Want een thuis is een voorwaarde om mee te doen in onze stad. (Deze motie is aangenomen.)

Meedoen

Wij willen dat iedereen mee kan doen in onze stad. We willen dat kinderen veilig opgroeien en vrij kunnen spelen. Gelukkig hebben wij veel speeltuinen in Enschede. Daar kunnen kinderen laten zien waar ze toe in staat zijn, als je de wereld kan zien als een grote speeltuin vol beweging en vol kansen. Dat het klimrek voor geen enkel kind een onneembare vesting is, maar juist een plek waar je op grote hoogte je nieuwe kansen ontdekt. Dat je nieuwsgierig de wereld kan bestormen. Dat geen brug te ver is en geen lat te hoog ligt.

Deze plekken zijn van onschatbare waarde. Het is de sociale basis in de wijk, een ontmoetingsplek voor alle Enschedeërs. Om die sociale basis op orde te brengen is het hoog tijd dat wij gaan staan voor de speeltuinen en ze voorzien van de middelen die nodig zijn. Om alleen al het grote, achterstallige onderhoud te gaan plegen. In de afgelopen jaren is er eindeloos gebakkeleid over deze gebouwen, zonder concreet resultaat. Ondertussen is het groot onderhoud mondjesmaat gedaan, want het was onduidelijk wie nu eigenlijk de eigenaar van de panden was. De PvdA is daarom zeer verontwaardigd dat er zoveel miljoenen vrij worden gemaakt voor het ‘pracht en praal’ van de stad, maar dat de speeltuinen het nakijken hebben in dit voorstel. Dat is pas armoede. Het is zo duidelijk dat zij bijdragen aan de leefbaarheid van de wijk en de samenleving. Daarom hebben wij een amendement ingediend om 360.000 euro te investeren voor het achterstallige onderhoud en de speeltuinen met 50.000 euro structureel te versterken, om daarmee de sociale basis verder te versterken en daarmee te investeren in buurten en wijken. (Dit amendement is unaniem aangenomen.)

Nog even over meedoen. We kunnen elkaar zien en vooral ook horen. Maar voor ongeveer 30.000 dove mensen en 200.000 Nederlanders volstaat onze huidige communicatie niet en is gebarentaal hun moedertaal. Sinds oktober 2020 is gebarentaal een erkende taal en we hebben de kracht van gebarentaal kunnen zien tijdens de landelijke persconferenties. Daarom hebben we een motie ‘gebarentolk bij formele toespraak van het college’ ingediend. (Deze motie is aangenomen door de gemeenteraad.)

Werk – banen

Werk is zoveel meer dan een bijdrage leveren aan de economie en de maatschappij, of het hebben van een inkomen. Het is plezier hebben met je collega’s. En het zorgt voor persoonlijke ontwikkeling en is goed voor de fysieke en mentale gezondheid. Goed werk is daarom essentieel voor onze stad. De PvdA is blij met de focus op wonen en werk in deze perspectiefnota. Echter, wij vragen ons wel af: om hoeveel banen gaat het en welke banen?

De PvdA maakt zich namelijk grote zorgen over de steeds grotere groep flexwerkers, mensen met tijdelijke contracten (23%) en de schijn zzp’ers (13%). Zij zijn minder goed beschermd en krijgen niet altijd dezelfde kansen, bijvoorbeeld op scholing. Ook bouwt 25% van hen geen pensioen op. Maar nog erger, flexwerkers verdienen gemiddeld de HELFT minder per uur dan werknemers met een vast contract. (Vier op de tien zzp’ers heeft niets geregeld voor arbeidsongeschiktheid en een kwart bouwt geen pensioen op). Kortom, de mensen die de meeste bescherming nodig hebben, krijgen die amper.

Wij kunnen én moeten het goede voorbeeld hierin geven. Dat betekent ook dat wij fatsoenlijk omgaan met de partners die wij hebben en waardevol werk doen, zoals het MSG. De zaak is onder de rechter, maar dat weerhoudt ons niet om nu een heel duidelijk statement te maken. Zo gaan wij niet met mensen om. Zodra het kan willen wij het gesprek hierover aangaan met het college.

Dus, voorzitter, laat dit een duidelijk eis zijn van de PvdA voor onze investeringsagenda. Als wij in Enschede zo gaan investeren in werk, dan moet dit het juiste werk zijn, tegen fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden, waarbij wij zelf talenten in huis halen en die ook behouden voor de stad, door ze niet in flexcontracten te stoppen of eindeloos in te huren. Het geld is ervoor gereserveerd in deze perspectiefnota, dus het kan. Wat de PvdA betreft geldt dit niet alleen voor onszelf, maar ook voor de partners waar we mee gaan werken. Laat dit duidelijk zijn in de aanbestedingen, duidelijker dan wij nu blijkbaar doen. Enschede bouwt, met fatsoenlijke banen.

In de Enschedese economie van morgen, doet iedereen mee naar eigen vermogen. Te veel mensen zitten echter ongewild thuis. Te veel mensen willen dolgraag meedoen, maar staan aan de kant, want ons systeem richt zich op mensen voor wie een reguliere baan wél haalbaar is. Te veel werk dat van waarde is, blijft liggen. Laten we werk waarderen om de bijdrage aan de samenleving, ook als de markt er niet voor wil betalen. Daarom hebben we samen met het CDA een motie ingediend. Start met maatschappelijke banen. Voor onze inwoners betekent dit vaak een einde aan een sociaal isolement, met meer zingeving in het leven. Het verbetert de fysieke en mentale gezondheid en drukt hiermee de kosten van de gezondheidszorg. Maar let wel, het zijn functies die waarde toevoegen aan wijken die dat nodig hebben. Want niemand hoeft ongewenst thuis te zitten nu er zoveel is dat de samenleving nodig heeft. Wij kiezen voor vertrouwen, perspectief en ruimte in plaats van registraties, controles en afvinklijstjes. We kiezen voor werk in plaats van uitkeringen. (Deze motie is unaniem aangenomen.)

Kansrijk

Wij willen op straat om ons heen kunnen kijken en geloven dat iedereen het goed kan hebben, zien dat iedereen een kans maakt. Wij staan op een punt in de tijd waar we volop kunnen én moeten investeren in de jongste generatie, zodat zij onze stad verder brengen als wij het niet meer kunnen. Gelijke kansen zijn essentieel voor een samenleving waarin we omkijken naar elkaar, waarin we kunnen omgaan met verschillen. En om die gelijkheid te bevorderen, moet je ongelijk investeren.

Denk daarbij bijvoorbeeld aan de 2000 jongeren tussen 16 en 27 jaar die geen startkwalificatie en geen schoolinschrijving hebben. Het lukt ons nog onvoldoende deze jongeren wel de kansen te geven die ze nodig hebben om een zelfstandig volwassen leven te leiden. Hierdoor gaat nog steeds zoveel talent verloren, omdat het niet de kans krijgt te bloeien. De oorzaken zijn divers, met 1 opvallende gemene deler: zij missen een stevig fundament dat in hun jonge jaren gelegd had moeten worden.

Of denk aan de kinderen die aangewezen zijn op ondersteuning vanuit de jeugdhulp. Eigenlijk is het te gek voor woorden dat we in deze raad de afgelopen 2 jaar geen enkele keer écht goed gesproken hebben over de jeugdhulp waar wij verantwoordelijk voor zijn. We hebben het nooit over de inhoud. We hebben het nooit over de daadwerkelijke problemen van onze kwetsbare kinderen, jongeren en gezinnen. Feit is dat de zorg die zij nodig hebben, nauwelijks nog beschikbaar is. Of de kwaliteit van die zorg staat onder druk door te lage tarieven. We hebben het nooit over de hele verdrietige gevolgen van die wel bekende veel te lange wachtlijst. En omdat we het niet over de inhoud hebben, dreigen de mensen om wie het gaat bij ons uit beeld te verdwijnen. Juist voor deze kinderen en gezinnen hebben wij de dure plicht om passende zorg, ondersteuning en bescherming te bieden. Gelukkig krijgen we nu extra middelen van het Rijk en vroegen we naar wat er nodig is om niet ‘0 op de meter’ te hebben qua uitgaven, maar ‘0 uithuisplaatsingen’, want daar is nu ruimte voor. Laat dat onze ambitie zijn voor de komende periode en laten we kijken naar andere regio’s, zoals Gelderland. Daar hebben ze inmiddels 1 tarief en 1 contract, met 51 gemeenten. Laten we na de zomer het recente rekenkamerrapport over de jeugdhulp agenderen.

Wij denken ook aan de ondersteuning van jonge, kwetsbare ouders. Als wij daar in investeren, investeren we in 2 generaties tegelijk.

Daarom zijn wij ontzettend blij met de voorgestelde structurele investering in kansengelijkheid van 300.000 euro per jaar. Laten wij hiermee het tij keren en een generatie laten opgroeien die wel de kansen krijgt om in de lift te stappen, om mee te doen en zich ten volle te ontwikkelen. Daarmee creëren we een kansrijk Enschede.

Einde

Wij hebben een optimistisch toekomstbeeld voor ogen. Met bestaanszekerheid voor iedereen als basis, zodat we allemaal vooruit kunnen komen. Dat we een stad zijn van het betere normaal, waarin iedereen kan leven in plaats van overleven. Waar weer geïnvesteerd kan worden, in stenen én in mensen. Waar Enschedeërs de ruimte en zekerheid hebben om naar elkaar om te kijken, en om zich heen. En dat we weten dat het goed gaat met onszelf, maar vooral ook met die ander. Onze noaber.

Enschede is de mooiste stad van het land, dankzij 160 duizend prachtige mensen. Die mensen verdienen het optimisme, de energie en echte kansen voor iedereen. Dat is ons plan voor een eerlijk en kansrijk Enschede.

Samenvatting van onze moties en amendementen:

Al onze (mede-)ingediende moties en amendement zijn aangenomen door de gemeenteraad:

• Samen met het CDA hebben we een motie ingediend om te investeren in de basisbaan;
• We hebben een amendement ingediend samen met D66, CU, VVD en BBE om 360.000 euro eenmalig en 50.000 euro structureel te investeren in onze speeltuinen;
• We hebben een amendement ingediend samen met D66, CU, VVD en BBE om 300.000 euro extra geld te investeren in kansengelijkheid;
• Samen met GroenLinks hebben we een motie ingediend om huisvesting te regelen voor thuis- en daklozen die tussen wal en schip vallen;
• We hebben een motie ingediend om cultuurhistorie onderdeel te maken van bestemmingsplannen;
• We hebben een motie ingediend om de gebarentolk onderdeel te maken van formele toespraken.