Flexibiliteit nodig bij uitstroom uit bijstand naar betaalde banen

De arbeidsmarkt verandert sterk en dat heeft gevolgen voor mensen met lagere opleidingen en bijstandsgerechtigden. Hoe houden of krijgen zij een baan? Hebben zij nog wel perspectief op betaald werk? Stromen mensen met een bijstandsuitkering voldoende uit naar banen? Is de aanpak van gemeenten aan of onder de maat?

Om antwoorden te vinden op deze vragen en oplossingen voor de dilemma’s, organiseerde de PvdA Enschede op 4 november een meedenkbijeenkomst in het Vestzaktheater. Het werd een levendige avond met veel inbreng van belangstellenden en de gastsprekers.

Praktijkvoorbeelden
Paul Wiefferink, manager DHL Hengelo, en Inge de Haan, manager uitzendbureau Timing, vertelden over hun praktijkervaringen om bijstandsgerechtigden aan betaald werk te krijgen. Paul schetste hoe hij stuk liep op de bureaucratie van de gemeente Enschede. Hij had een project bedacht om bijstandsgerechtigden aan banen te helpen bij DHL van 20 tot 25 uren per week. Dat gekoppeld aan scholing. Het ging eerst om een periode van een half jaar, waarna een vast contract zou volgen.
Het ging niet door omdat de gemeente Enschede vasthield aan een betaalde baan van minimaal 28 uur. Dat was precies het bedrag van de bijstand. Minder was niet bespreekbaar. Iemand moest helemaal uit de bijstand of niet.

Inge de Haan runt het zogenoemde GO-project. Dat betekent: Gezamenlijk Optrekken bij Ontsluiting Werknemersbestand. Dit richt zich op uitstroom van bijstandsgerechtigden via het uitzendbureau naar reguliere banen, soms in deeltijd. Het is een succes. Tot nu toe hebben 170 mensen met bijstand werk gevonden, voor kortere of langere periode in bijvoorbeeld productie, schoonmaak, magazijn. Voor dit project was overheidssubsidie beschikbaar. Die eindigt nu. Het geld is op, maar Timing vindt het project zo waardevol dat ze dit op eigen kracht voortzet.

Forse stenen in de PvdA-vijver
Na deze twee interessante praktijkvoorbeelden gooide Duco Bannink, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, een paar forse stenen in de vijver. Hij beweerde dat het midden van de arbeidsmarkt verdwijnt. Dat is de middengroep (de onderkant van het middelbaar beroepsonderwijs). Het werk gaat naar de lage lonenlanden of wordt geautomatiseerd.

Werk in de onderkant van de arbeidsmarkt blijft, maar dat zijn meer klussen voor zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) en voor mensen met flexibele contracten. Minder vast werk dus en minder volledige banen voor bijstandsgerechtigden.

De PvdA zet zich altijd in voor activering richting volledige arbeidsparticipatie, maar volgens Duco is herbezinning op zijn plaats. Hij pleit voor een ander sociaal beleid, waarbij de focus moet komen op flexibele uitstroom uit de bijstand.

Mensen met bijstand moeten ook banen voor minder uren kunnen werken. Bijvoorbeeld voor 10 of 20 uur. Dus niet hardnekkig vasthouden aan minimaal 28 uur, zoals Enschede doet. Elke euro minder bijstand is winst voor de gemeente, voor de belastingbetaler en voor de bijstandsgerechtigde!

De gemeente en de politiek moeten deze ontwikkeling mogelijk maken of tenminste niet in de weg zitten met regels en starre uitvoering. ´Een beetje werk is ook werk”.

Minder rompslomp met bijstand
Belangrijk is ook dat als het werk ophoudt, iemand ook gemakkelijk terug kan keren in de bijstand. Minder rompslomp, minder bureaucratie en meer flexibiliteit. Natuurlijk bestaat er een harde kern van bijstandsgerechtigden die nooit aan de slag kan komen. Voor hen zou een vorm van basisinkomen uitkomst bieden met ruimte om maatschappelijk actief te kunnen zijn.

De presentaties van de gastsprekers en de reacties van belangstellenden geven stof tot nadenken voor de sociaaldemocratie en voor de politiek in de gemeenteraad.

Laurens van der Velde, voorzitter van de PvdA-raadsfractie, vindt dat meer stappen gemaakt moeten worden om werkgevers te bewegen meer mensen in dienst te nemen met afstand tot de arbeidsmarkt. Ook in kleinere banen.
Bij uitstroom uit de bijstand moet de gemeente zich niet alleen richten op hele banen. Een paar uur betaald werk is ook goed. Laurens is van plan dit mee te nemen naar het raadsdebat over de Enschedese Arbeidsmarkt Aanpak (EEA) op 9 november.